Phân biệt giữa rau sạch, an toàn và kém chất lượng

PGS. TS Đặng Văn Đông – Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả cho biết: Rau bẩn do 4 nguyên nhân chính: Đất trồng bị ô nhiễm, nguồn nước tưới bị ô nhiễm các chất độc hại, việc lạm dụng phân bón & thuốc BVTV và các vi sinh vật có hại trong môi trường như vi khuẩn, virus, nấm…Rau an toàn có thể hiểu theo cách ngắn gọn nhất là loại rau khi ăn vào không gây hại cho sức khỏe. Còn theo cách giải thích của khoa học, rau an toàn là các loại rau có hàm lượng các hóa chất và vi sinh vật gây hại cho con người tồn tại trong rau ở ngưỡng cho phép và khi sử dụng không gây ra tác động xấu cho cơ thể.

Về nỗi lo thường trực của người tiêu dùng liên quan đến dư lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật còn tồn dư trên các sản phẩm rau, người tiêu dùng cần ghi nhớ rằng đối với các loại rau có phun thuốc hóa học nếu được sử dụng ở liều lượng cho phép cộng với việc đảm bảo được thời gian cách ly (thời gian từ khi phun thuốc cho đến khi thu hoạch) đúng quy định, thì chúng ta hoàn toàn có thể an tâm sử dụng.

Ngược lại với loại rau các gia đình tự trồng tại nhà, nếu các bạn không đảm bảo độ ”sạch”của nguồn đất và nguồn nước hay các loại phân bón hữu cơ mà mình đang sử dụng để trồng rau thì cũng đừng vội khẳng định rằng sản phẩm rau đó là an toàn 100%.

Sản xuất hữu cơ – liệu có sạch?

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ là phương pháp nuôi, trồng rau quả, thực phẩm mà không sử dụng bất cứ một loại hoá chất độc hại nào, như thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ hoá chất cũng như các loại phân hoá học, sản xuất hữu cơ chú trọng đến cân bằng hệ sinh thái tự nhiên.

Trên thế giới, thị trường thực phẩm hữu cơ đang phát triển, diện tích đất sản xuất có khoảng 37 triệu hecta, nhưng cũng chỉ chiếm chưa tới 1% tổng diện tích đất nông nghiệp trên toàn thế giới.

Thực phẩm hữu cơ chỉ chiếm 1% trên tổng sản lượng cung ứng cho toàn thế giới

Tại Việt Nam, canh tác & sản xuất theo hướng hữu cơ trở nên rất khó khăn bởi tình trạng ô nhiễm đất đai và nguồn nước – hệ quả của việc nhiều năm lạm dụng phân bón & thuốc BVTV. Do đó, việc hiểu thực phẩm hữu cơ đồng nghĩa với sạch hoàn toàn 100%, chưa hẳn là khái niệm chính xác hoàn toàn.

Giúp người nông dân sản xuất và cung cấp sản phẩm an toàn?

Vấn đề mấu chốt hiện nay trong tiến trình đẩy mạnh và phát triển, đó chính là mô hình liên kết chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, trong đó có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp, các chuyên gia và nhà nước. Thống kê của Bộ NN&PTNT cho thấy, tính đến tháng 9 năm nay, cả nước đã có 45 địa phương có mô hình liên kết chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn. Trong tổng số 382 chuỗi thực phẩm an toàn, đã có 92 chuỗi được cấp giấy xác nhận. Sản phẩm an toàn chủ yếu gồm rau, quả, chè, thịt, trứng, gạo và thủy sản các loại….

Liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đang là xu hướng được kỳ vọng sẽ làm thay đổi ngành sản xuất còn nhiều manh mún

Việc phối hợp với người nông dân dân cũng cần được thường xuyên giáo dục và kiểm soát, để bảo đảm nông dân tuân thủ và áp dụng đúng qui trình sản xuất an toàn. Hỗ trợ bà con nông dân tiếp cận với kỹ thuật, công nghệ tiên tiến nhằm thay đổi và tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp, tiến tới từng bước xây dựng các thương hiệu nông sản Việt có tầm Quốc tế. Việc kết nối giữa doanh nghiệp và người nông dân sẽ tạo chuyển biến mạnh mẽ trong chuỗi sản xuất nông sản, từ đồng ruộng, chuồng trại đến bàn ăn theo đúng qui trình, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn của Việt Nam và quốc tế.

Song song việc bảo đảm cho người nông dân được tạo điều kiện làm giàu bằng nông nghiệp, chúng ta vẫn còn một câu hỏi lớn nhằm tạo bước ngoặt cho nông nghiệp hiện nay. Đó là làm cách nào để tăng năng suất, sản lượng nông sản mà vẫn đảm bảo an toàn, đạt tiêu chuẩn tiêu thụ trong nước & xuất khẩu, song song đó là việc giảm thiểu phụ thuộc tối đa điều kiện đất đai & nước, giảm thiểu tác động của sâu bệnh…

Nông nghiệp công nghệ cao – bước đi tất yếu để phát triển

Nông nghiệp công nghệ cao là nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, làm ra sản phẩm nông nghiệp chất lượng và hiệu quả cao. Việc ứng dụng các thành tựu công nghệ tạo cơ sở cho trồng trọt chăn nuôi hiện đại, không phụ thuộc vào thời tiết, khí hậu, giúp nông dân chủ động và khắc phục được tính mùa vụ nghiệt ngã trong sản xuất nông nghiệp. Do đó cũng thích hợp với các vùng đất khô cằn không thuận với sản xuất nông nghiệp như vùng trung du, miền núi, vùng bị sa mạc hóa… Chính vì vậy, nông nghiệp công nghệ cao là hướng đi tất yếu đã được các quốc gia hàng đầu như Israel, Mỹ, Nhật Bản chứng minh.

Ứng dụng hệ thống canh tác công nghệ cao Autopot trong nông nghiệp

Trung tâm khuyến nông các tỉnh Tây và Đông Nam Bộ tham quan hệ thống canh tác Autopot

Hiện nay, chúng ta đã có 29 khu nông nghiệp CNC đã được quy hoạch và đưa vào hoạt động. 9 tháng đầu năm 2016, chúng ta đã có 4,080 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này ( So với 3,640 năm 2015). Để góp phần thay đổi diện mạo nền nông nghiệp, chính phủ cũng đã khuyến khích khởi nghiệp bằng nông nghiệp công nghệ cao.

Vấn đề còn lại, chính là sự nghiên cứu nghiêm túc, quy hoạch đồng bộ và khoa học, bảo đảm sự liên kết chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân theo hướng phát triển bền vững, tránh xảy ra tình trạng làm theo phong trào, phát triển ồ ạt không kiểm soát dẫn đến những hệ lụy không đáng có, mà thiệt thòi cuối cùng lại là người nông dân.